fbpx

Obesitas en de genen: onderbelicht of overschat?

By februari 26, 2020Algemeen
Genetica

Bij het ontstaan van obesitas spelen veel verschillende factoren een rol. Leefstijl, de directe omgeving, een onderliggende ziekte maar ook genetica wordt vaak genoemd. Wat is het belang van de genen in de ontwikkeling van obesitas? Tijd voor onderzoek.

Wat veroorzaakt obesitas?

In de inleiding hebben we al een paar factoren opgesomd maar obesitas is dan ook een multifactoriële aandoening. Dat wil zeggen dat obesitas verschillende oorzaken heeft die elk hun eigen rol in meer of mindere mate spelen. Dat is voor elke patiënt een hoogstpersoonlijke mix van deze oorzaken:

  • De omgevingsfactor: de invloed van je directe omgeving (nurture) kan niet onderschat worden. Ouders, dichte vrienden en andere naasten hebben veel impact op hoe iemand zich gedraagt. Ouders met obesitas hebben bijvoorbeeld een sterk verhoogde kans om een kind met obesitas te hebben.
  • Leefstijl: misschien wel de meest voor de hand liggende factor als we denken aan de ontwikkeling van obesitas. Hoe je eet, hoe je slaapt, hoeveel je beweegt, wat je drinkt, met welke stress je kampt en andere facetten van je leefstijl hebben een enorme impact op overgewicht en obesitas.
  • Onderliggende ziekte(n): er zijn verschillende ziekten die in de kaart spelen van de ontwikkeling van obesitas. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het syndroom van Cushing waarbij de verhoogde aanmaak van cortisol of stresshormoon zorgt voor meer vet op de buik en minder spierkracht. Een van de redenen waarom wij ook inzetten op een volledige medische check-up met ons multidisciplinair team.
  • Geneesmiddelen: een vervelende bijwerking van sommige geneesmiddelen is een gevoelige gewichtstoename. Het is vaak onmogelijk of niet verstandig om simpelweg die geneesmiddelen te vermijden. Een bekend voorbeeld zijn antidepressiva waarbij het voor zich spreekt dat uw mentale gezondheid voorgaat op eventueel overgewicht.
  • De genetische factor: in slechts enkele gevallen gaat het om obesitas met een erfelijke oorzaak (nature). Daarbij maken we nog eens het onderscheid tussen syndromale en niet-syndromale vormen van obesitas. Over de genetische factor lees je meer hieronder.

De genetische factor

Eerst en vooral moeten we een onderscheid maken tussen twee verschillende vormen van genetische obesitas. Enerzijds is er syndromale genetische obesitas waarbij obesitas een extra symptoom is bij een syndroom. Bekende syndromen waaraan obesitas vaak wordt gelinkt zijn: het Carpentersyndroom, Prader-Willi of Bardet-Briedlsyndroom. Deze syndromen hebben gemeen dat ze ook opvallende fysieke en medische afwijkingen vertonen waardoor dit niet lang onder de radar blijft.

Anderzijds bestaat er ook niet-syndromale genetische obesitas. Een abnormale vetstapeling die al in de genen vastligt door mutaties in het MCR4-gen. Daardoor hebben kinderen een onverzadigbare eetlust en bijgevolg extreem overgewicht. Van alle kinderen met obesitas zijn er door deze mutaties wel slechts 2% getroffen.

Multifactorieel dekt de lading

Tijd voor een conclusie van dit kort onderzoek. Uit de feiten van hierboven blijkt dat de genetische factor een rol speelt, maar dan wel meestal een kleine. We mogen de genetische aanleg niet ontkennen maar ook niet overschatten. In het voortdurende debat tussen nature en nurture geldt voor obesitas overduidelijk dan de nurture het hier wint. De omgevingsfactoren zijn veel doorslaggevender in de ontwikkeling van obesitas dan de (erg) zeldzame gevallen van genetische obesitas – zij het syndromale of niet-syndromale genetische obesitas.

Kortom: obesitas is echt een multifactoriële aandoening. Overgewicht of obesitas blijft een combinatie van de hierboven opgesomde factoren die elk in meer of mindere mate hun duit in het zakje doen. In het beste geval probeer je, geruggesteund door een professioneel team, die factoren waarover je wel controle hebt zodanig te manipuleren dat de kans op een gezond leven alleen maar verhoogt.

Neem zeker eens vrijblijvend contact op met ons team van deskundigen om al jouw vragen te stellen. We geven je zo snel mogelijk een antwoord op je vragen.