Het BMI is al jaren één van de meest gekende tools om iemands gewicht en gezondheid te beoordelen. Maar is dat wel terecht? Is het BMI daadwerkelijk een goede indicatie van jouw gezondheid of zijn er betere manieren? In dit artikel gaan we er dieper op in.
Een kleine opfrissing… Wat is het BMI nu weer?
Heel simpel gezegd beoordeelt het BMI of je al dan niet een gezond gewicht hebt op basis van de verhouding tussen je gewicht en je lengte. Het resultaat van de test wordt geëvalueerd in schalen. Zo kan de hele wereldbevolking ingedeeld worden in ondergewicht, ideaal gewicht, overgewicht, obesitas, ernstige obesitas, morbide obesitas en superobesitas.
Controverse rond het BMI als indicatie voor gezondheid
Vooral de laatste jaren komt er steeds meer kritiek op het BMI als tool om iemand te categoriseren als “gezond” of “ongezond”. Hoewel het BMI zeker z’n waarde heeft, hoeft de realiteit niet altijd zo zwart-wit te zijn. Er zijn veel factoren die bepalen in welke mate iemand gezond is.
De 3 grootste kritieken op het BMI als gezondheidsindicator
1. Plotse verandering in de BMI-schalen
De body mass index werd in de 19e eeuw ontwikkeld door Quetelet, een Belgische wetenschapper. Hij deed dit omdat hij voor z’n onderzoeken nood had aan een opdeling op basis van de verhouding tussen gewicht en lengte. De schalen waren al meer dan 100 jaar bepaald, toen men in de jaren 90 van de vorige eeuw besloot de schalen te verlagen nadat wetenschappelijk onderzoek had aangewezen dat gewicht en levensduur met elkaar gelinkt konden worden.
Waarbij je voordien met een BMI van 25 nog een perfect gezond gewicht had, was dat van de één op andere dag verleden tijd. Zo werden heel wat mensen die eerst behoorden tot de categorie ‘gezond gewicht’, plots bestempeld met ‘overgewicht’. De aanpassing was bovendien niet min, er is zo’n 4 kilogram verschil tussen wat men vroeger als gezond beschouwde en vandaag als overgewicht aanzien wordt.
2. Veralgemening
Quetelet had niet de bedoeling om het BMI, toen nog de Queteletindex genoemd, te introduceren als individuele maatstaf om iemands gezondheid te beoordelen. Hij ontwikkelde de formule in functie van het beter kunnen indelen van proefpersonen voor wetenschappelijk onderzoek. Dit is een belangrijke nuance. Een hoger BMI staat vaak gelijk aan overgewicht, maar niet altijd. Er zijn uitzonderingen. Denk maar aan iemand die aan bodybuilding doet. De aanwezige spiermassa zal een invloed hebben op het getal op de weegschaal, waardoor deze persoon via het BMI mogelijks “overgewicht” aangeeft.
3. Te zwart-wit
Het BMI is een handige tool als je het goed gebruikt. Wanneer je puur iemands BMI beschouwt als de waarheid over z’n gezondheid, dan bekijk je het wel heel zwart-wit. Het BMI toont de verhouding tussen je gewicht en je lengte, maar het zegt niets over je eetgewoontes, hoeveel lichaamsbeweging je hebt, je snoepgedrag, eventuele eetstoornissen of roken. En ook die bepalen of je gezond leeft of niet. Zoals zo vaak is het antwoord dus genuanceerder dan men zou denken.
Hoe goed is het met jouw gezondheid gesteld?
Om te weten hoe gezond je bent, kijk je beter naar verschillende factoren:
- Je eetpatroon
Neem je eetgewoontes eens onder de loep. Eet je iedere dag minstens 1 tot 2 keer groenten? Eet je iedere dag 1 tot 2 stukken fruit? Eet je voldoende eiwitten? Sla je geen maaltijden over? Eet je veel fast food? Bestel je wekelijks een maaltijd? Kook je meestal vers? Wanneer je even dieper ingaat op je gewoontes kan je soms al zien of je eetpatroon al dan niet gezond is.Een belangrijke kanttekening daarbij: één maaltijd of één familiefeest maakt je eetpatroon niet ongezond. Zoveel macht heeft die ene maaltijd echt niet. Bekijk je eetpatroon dus globaal en over een langere periode.
- Je lichaamsbeweging
Voldoende beweging is essentieel voor je gezondheid. Het Vlaams Instituut Gezond Leven heeft er zelfs een bewegingsdriehoek voor ontwikkeld. Dit toont aan welke soorten beweging je nodig hebt en hoe vaak. Zo kan je best iedere dag een lichte vorm van beweging hebben. Het gaat dan over de trap nemen, kuisen, spelen in de tuin… Matige vormen van beweging zoals fietsen, in de tuin werken, met de hond wandelen, las je best een tweetal keer per week in. Intensief sporten mag meermaals per week, maar over het algemeen wordt 1 uur tot anderhalf uur intensief bewegen als gezond beschouwd. Hoe vaak beweeg jij doorheen de week?
- Je bloedwaarden
Je kan gezond eten en voldoende bewegen, en toch heb je toch vitaminetekorten of bijvoorbeeld een te hoge cholesterol. Zo’n zaken merk je niet noodzakelijk zelf op. Daarom is het opportuun om jaarlijks een bezoekje te brengen aan je huisarts en een bloedonderzoek te laten uitvoeren. Zo weet je waar je staat en indien nodig, kan je ingrijpen.
- Je relatie met voeding en je lichaam
Hoe jij omgaat met voeding en naar je lichaam kijkt, is een aspect dat vaak over het hoofd gezien wordt wanneer het gaat over je gezondheid. Toch kan een verstoorde relatie met eten een enorme impact hebben op je leven. Denk dus even voor jezelf na hoe jij naar eten kijkt. Ben je gevoelig aan emo-eten? Kan je nooit eten zonder aan het aantal calorieën te denken? Voel je je slecht in je vel?
- Je buikomtrek
Je kan ook je buikomtrek meten om een vollediger beeld van je gezondheid te krijgen. Te veel buikvet kan namelijk de kans op hart- en vaatziekten vergroten. Een gezonde buikomtrek voor een vrouw bedraagt gemiddeld tussen 68 en 80 cm. Bij mannen schommelt het tussen 80 en 88 cm.
- Je slaapgewoonten
Voldoende slapen doet wonderen voor je immuunsysteem en je metabolisme. Een gebrek aan slaap kan de vlotte werking in je lichaam verstoren waardoor je moeilijker gewicht verliest en vaak zelfs bijkomt. Dit komt omdat we doorheen de dag een energiedip krijgen. Om onze energie opnieuw op peil te krijgen, eten we iets. Meestal grijpen we in zo’n situatie niet naar het gezondste alternatief.
- Je stressgehalte
Stress is een domper op alle mogelijke gebieden. Wanneer je gevoelig bent aan emo-eten, kom je misschien in verleiding om te beginnen snacken. Misschien kan jij onder invloed van stress juist niets meer eten. Hoe dan ook, gezond is anders. Stress vraagt mentaal enorm veel van ons en put ons aanzienlijk uit.
- Je BMI
Het BMI kan een indicatie zijn over je gezondheid wanneer je het combineert met allerlei andere factoren die je gezondheid beïnvloeden.
Heb je vragen over je BMI en je gezondheid?
Onze artsen maken graag tijd voor je om dieper in te gaan op al je vragen en je persoonlijk advies te geven. Maak gerust vrijblijvend een afspraak.
